Редакциялық алқа

Журнал және оны индекстеу туралы

1978 жылдан бастап шығарылатын «Минералды шикізаттарды кешенді пайдалану» (KIMS) журналы тау-кен металлургия кешенінің өзекті мәселелерін және ғалымдардың соңғы ғылыми жетістіктерін жариялайды. KIMS журналы – жылына 4 рет шығады, 2020 жылдан бастап ашық қол жетімді электронды интернет-басылым ретінде басылады.

Жұрнал Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетімен мақұлданған, Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитетінде қайта тіркелген басылымдар тізіміне енгізілген – Куәлік 2016 жылғы 18 қазандағы № 16180-ж.

Журналдың редакция алқасына геология, тау-кен ісі, металлургия, пайдалы қазбалар, металлургия және басқа да ғылым саласындағы жетекші ғалымдар кіреді.

«Минералды шикізаттарды кешенді пайдалану» жұрналының баспагері – Металлургия және байыту институты кітапханаларды байланыстыратын цифрлық нысандарды сәйкестендірудің халықаралық қауымдастығының CrossRef мүшесі (әлемдегі DOI-ді тіркеудің жетекші тіркеу агенттігі) және CrossRef-тің провайдері, DOI-ді ресми жеткізуші болып саналады. Жұрналда жарияланған барлық мақалаларға (2018 жылдан бастап) Интернетте орналастырылған ғылыми мәліметтерді анықтау мен іздеудің, жалпы ақпараттық-виртуалды кеңістіктегі құжаттың жолын көрсететін және зияткерлік меншікті қорғауды қамтамасыз ететін, Crossref арқылы DOI тағайындалады.

2018 жылдың қыркүйегінен бастап KIMS журналы «Chemical Abstracts Service Source Index» (CASSI) мәліметтер базасына енгізілді. CASSI – бұл ғылыми ақпараттық мүмкіндіктерді берудің сәтті және терең тарихы бар ғылыми сарапшылардың, технологтардың және бизнес көшбасшыларының ғаламдық ұйымы.

Сондай-ақ, журнал 2018 жылдан бастап WorldCat базасында индекстелді; бұл кітапхана мазмұны мен қызметтерінің әлемдегі ең үлкен желісі.

Жұрнал 2020 жылдың желтоқсанында Web of Science Core Collection-ға енгізілді. Жұрналды индекстеу 2019 жылдың қаңтар айынан бастап шыққан мақалалардан басталады. Emerging Sources Citation Index-те индекстеу үшін жұрналдарды таңдау – бұл Web of Science Core Collection-ның негізгі мәліметтер базасына енгізудегі бірінші және маңызды қадам, онда мақалаларға берілетін сілтемелері негізінде жұрналға импакт-фактор индексі беріледі. Болашақта Clarivate Analytics-тің басқа да базаларына ендіру үшін қосымша мониторинг (бағалау) жүзеге асырылады. Жұрнал қазақстандық дәйексөздер деректер базасында да индекстеледі.

Журналдың редакциялық саясатының этикалық негіздері

• «Металлургия және кен байыту институты» АҚ шығаратын «KIMS» журналының редакциясына бұрын жарияланбаған түпнұсқалық ғылыми-техникалық мақалалар мен шолулар жариялануға қабылданады.
• Журналға саяси сипаттағы және басқа ғылыми жұмыстар мен басқа да мамандар туралы бұрмаланған және дұрыс бағаланбаған мақалалар қабылданбайды.

Мақала авторлығы

Авторлық есеп берілген зерттеудің тұжырымдамасына, дизайнына, орындалуына және түсінік беруге елеулі үлес қосқан адамдармен шектелуі керек. Қомақты үлес қосқандардың барлығы авторлардың бірі ретінде көрсетіледі. Егер зерттеу жобасының белгілі бір аспектілеріне қатысқан басқа тұлғалар болса, олар бірлескен авторлар ретінде тіркелуі керек. Корреспондент автор құжатта барлық жарамды авторлардың қосылғанына және барлық бірлескен авторлардың мақаланың соңғы нұсқасын көріп, мақұлдағанына және оны жариялауға жіберуге келіскеніне көз жеткізуі керек.

Бәсекелес мүдделер туралы мәлімдеме

Корреспондент авторлар мақаладағы барлық авторлардың атынан олардың жұмысына орынсыз әсер етуі мүмкін басқа адамдармен немесе ұйымдармен қаржылық немесе жеке қарым-қатынастарын ашып көрсетуі керек. Ықтимал мүдделер қақтығысының мысалдарына жұмыспен қамтылуы, кеңес беру, акцияларды иелену, авторлық сыйақы, ақылы сараптамалық қорытындылар, патенттік өтінімдер/тіркеулер және гранттар немесе басқа қаржыландырудың басқа түрлері жатады.

Плагиат саясаты

KIMS-ке жіберілген барлық мақалалар плагиатқа тексеріледі (Мақала 80%-ды құрайтын өзіндік ерекшелікпен жазылу керек).

Редакторлар мүмкіндігінше әділетсіз және қайталанатын жарияланымдарды, ең алдымен, баспасөзге дейінгі кезеңде анықтауы керек.

Егер плагиат немесе жарияланымдардың қайталану фактісі мақаланы қарау немесе редакциялау кезеңінде табылса, ол авторларға тиісті түрде қайта қаралуы немесе қабылданбауы үшін қайтарылуы керек.

Егер плагиат немесе жарияланымдардың қайталану фактілері, сондай-ақ мақалада дұрыс емес ақпарат орналастыру журнал жарияланғаннан кейін анықталса, редакция алқасы мақаланы журналдың сайтынан алып тастауға құқылы.

Қабылдамау туралы шешімге берілетін апелляция

Авторлар редакцияның шешімдеріне шағымдануға құқылы. Өтініштер электронды поштамен journal@kims-imio.kz мекен-жайы бойынша жіберілген, толығырақ түсіндірме және өтінішті негіздеу үшін қысқаша растайтын дәлелдер көрсетілген апелляциялық хатпен жіберілуі керек. Одан кейін өтініштер қарау үшін редакция алқасы мүшесіне жіберіледі. Егер сәтті болса, апелляция мақаланы қайта қарауды қайта бастауға әкелуі мүмкін және сайып келгенде, редакция қажет деп санайтын кез-келген өзгертулерден кейін жариялануы мүмкін. Алайда, апелляция қабылданбаса, бас тарту туралы алғашқы шешім қарастырылуы керек.

Авторларға арналған ережелер

«Минералды шикізатты кешенді пайдалану» (КИМС) журналының редакциясына ұсынылған мақалалар оның профиліне сәйкес келуі керек, жоғары ғылыми деңгейге, практикалық құндылыққа ие болуы тиіс және жаңалық элементін қамтуы керек.

Жұмыстың мәтінін журналға жариялау арқылы автор өзі туралы барлық ақпараттың дұрыстығына, қолжазбада плагиаттың (антиплагиат туралы есептің бірегейлігі кемінде 80% болуы керек) және заңсыз иеленудің басқа түрлерінің болмауына, қолданылған әтебиеттерді толық көрсетуіне, мәтіннің, кестелердің, диаграммалардың, иллюстрациялардың барлық құрылымын дұрыс рәсімдеуге кепілдік береді.

Мақала WORD форматында шаблонға сәйкес электронды түрде ұсынылады. Сонымен қатар, плагиат туралы есеп жіберіледі. Антиплагиат туралы есептің бірегейлігі кемінде 80% болуы керек.

2021 жылдың 1 шілдесінен бастап мақала жариялау үшін төлем – 30 000 теңге.

Авторлардың саны 5 адамнан аспауы керек. Қазақстан авторлары жариялалайтын мақалада кемінде бір бірлескен шетелдік автор болуы керек.

Реквизиттер:

«Металлургия және кен байыту институты» АҚ (Алматы қ., Шевченко к-сі., Уәлиханов к-нің қиылысы, 29/133)
Бюджеттен тыс шот KZ428562203104701892 – ҚР авторлары үшін
Валюталық шот USD KZ308562203204701930 – шетелдік авторлар үшін
«БанкЦентркредит» АҚ
БИК KCJBKZKX

Мақаланың құрылу тәртібі (және Шаблонды қараңыз):

Корреспондент автор өзінің қолжазбасын журналға ұсынылған мақаланың барлық авторлығының өкілі ретінде ұсына отырып, авторлық формаға қол қою арқылы осы мақаланың еш жерде жарияланбағанына және басқа журналдардың редакторлары қарамайтындығына кепілдік береді. Корреспондент автор оны толтырып, электронды пошта арқылы жіберуі керек.

Барлық ұсынылған мақалаларға осы ғылыми саланың жетекші сарапшыларының қатарына енетін кем дегенде екі рецензенттен пікір алынады. Рецензенттің аты және ол туралы басқа ақпарат, әдетте, жария етілмейді.

Журнал туралы ақпарат www.kims-imio.kz сайтында бар

Е.mail: journal@kims-imio.kz

Тел:. +7 (727) 298-45-19

Мақсаты мен қамту аймағы

1978 жылдан бері шығарылып келе жатқан «Минералды ресурстарды кешенді пайдалану» ғылыми-техникалық журналы (KIMS) тау-кен металлургия кешенінің қазіргі заманғы проблемаларын және әлемдегі зерттеулер бойынша осы салаларындағы ғалымдардың соңғы ғылыми жетістіктерін жарыққа шығарады.

Журнал мына бөлімдерді қамтиды:

• тау-кен ісі;
• пайдалы қазбаларды байыту;
• металлургия;
• металлургиялық процестердің теориясы;
• физикалық-химиялық зерттеулер;
• материалтану;
• металл жүйелерін зерттеу;
• электрохимиялық процестерді зерттеу;
• тұрақтылығы жоғары отқа төзімді заттарды жасау;
• минералды шикізаттан бейорганикалық материалдарды алу;
• өндірістік қалдықтарды пайдалану;
• қоршаған ортаны қорғау;
• Қажет болған жағдайда қосымша бөлімдерді енгізу мүмкіндігі бар.

«KIMS» журналының құрылтайшысы және басып шығарушы: «Металлургия және кен байыту институты» АҚ

Журналдың мемлекеттік тіркеуі, жазылу индексі (75471) және p-ISSN 2224-5243, e-ISSN 2616-6445 бар.

Журналда ғылыми зерттеулердің нәтижелері бойынша мұқият таңдалған түпнұсқа мақалалар, сондай-ақ бүкіл әлемнің минералдық-шикізат базасының өзекті мәселелеріне шолулар жарияланады.

KIMS журналы – жылына 4 рет шығады, 2020 жылдың қаңтар айынан бастап ашық қолжетімді электронды онлайн басылым ретінде шығарылады, журналдағы барлық мақалалар онлайн түрде беріледі (электрондық мекенжай: http://kims-imio.kz/).

Журналда тек ағылшын тіліндегі мақалалар шығады.

Шолу ережелері

«KIMS» редакциясына жіберілген мақалалардың рецензенттері ғылыми мақаланы төменде келтірілген шаблон бойынша сараптамалық бағалауы керек:

Рецензенттер рецензияланған мақаланың, онда сипатталған зерттеудің немесе зерттеуді қаржыландырған компанияның авторларына қатысты мүдделер қайшылығынан аулақ болу керек.

Мақаланы қарау нәтижесін рецензент 2 апта ішінде журналдың редакторына жіберуі керек. Әрі қарай редактор шолу нәтижелерін жариялау туралы ықтимал шешімі туралы корреспондент авторға мақаланы толықтыру туралы және мақаланы қайтып жіберу мерзімін көрсетіп жібереді: өзгеріссіз қабылдау, шамалы түзетумен қабылдау, негізгі түзетумен қабылдау және немесе қабылдамау. Бұл тұжырым журналдың редакциялық алқасында және / немесе редакциясында бекітіледі.

Өңделген мақаланың соңғы нұсқасы, әдетте, журналдың веб-сайтында Интернетте жарияланбас бұрын түпкілікті мақұлдау үшін корреспондент авторға жіберіледі.

Редакторлардың жалпы міндеттері мен жауапкершілігі

Редакторлар:

• оқырмандар мен авторлардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға,
• журнал мазмұнын үнемі жетілдіріп отыруға,
• сөз бостандығын қамтамасыз етуге (қолданыстағы заңнама мен этикалық нормалар шегінде),
• ғылыми жарияланымдарға академиялық стандарттар мен халықаралық мойындалған этикалық нормалардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті;
• қажет болған жағдайда түзетулерді, теріске шығаруларды жариялауға және кешірім сұрауға дайын болуы керек.

Редакторлардың оқырмандар мен авторлар арасындағы қатынастар

Редакторлар авторларға арналған Ережеде мақалаларға қойылатын талаптардың пайдалы сілтемелерін журналдың сайтында жариялап отыруы керек, бұл талаптар үнемі жаңартылып, журналдың сайтында орналастырылуы керек.

Редакторлар журнал талаптарына сәйкес келмейтін мақаладан бас тартуға құқылы.

Редакторлар мақұлдауға немесе қабылдамауға тиіс мақалаларға қатысты мүдделер қайшылығынан аулақ болу керек.

Редактордың мақаланы мақұлдау немесе қабылдамау туралы шешімдері, ол мақаланаң маңыздылығына, өзіндік ерекшелігіне, нақтылығына және журналдың тақырыбына сәйкестілігіне қатысты болуға тиіс.

Редакторлар жарияланған мақалалардың сапасын жақсарту, қателер мен дәлсіздіктерді анықтау және жою бойынша жұмыстарға белсенді қатысуы керек.

Редакторлар рецензиялардың мақалаларды қарау ережелеріне сәйкес келуін қамтамасыз етуі керек.

Редакторлар, егер рецензиялау процедурасы өрескел бұзылған жағдайлардан басқа жағдайларда, жариялаудан бас тарту туралы қабылданған шешімдерді қайта қарастырмайды.

Редакторлар авторлар туралы алынған жеке ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге және авторлардың жазбаша рұқсатын алмай, оны таратпауға міндетті.

Редакторлар, ең алдымен, мақаланы баспай тұрып, жосықсыз және қайталанатын жарияланымдарды анықтауы керек.

Редакторлар бұл мәселеде, сондай-ақ шағымдар мен дауларды қарау кезінде Халықаралық жариялау этикасы комитетінің (COPE) https://publicationethics.org/guidance/Flowcharts ұсыныстарын орындауы керек.

Дидик Нурхадиянто

Лауазымы

Доцент, техника ғылымдарының докторы
Аға оқытушы
Машиналық инженерия
Джокьякарта мемлекеттік университеті
Джл. Коломбо №1 Карангмаланг, Джокьякарта,
Индонезия

Редактор Туралы

Жеке деректері

• Аты-Жөні Дидик Нурхадиянто
• Тел. +62 81804293605
• E-mail didiknur@uny.ac.id
• Туған күні 4 маусым, 1971 ж.

Дидик Нурхадиянто 2014 жылы Жапониядағы Ямагути префектурасында машиналық инженерия саласында PhD дәрежесін алды. Осыған дейін 1996 және 2001 жылдары Индонезия Дипонегоро университетінде машиналық инженерия бакалавры дәрежесін және Сепуладағы Индонезия мемлекеттік техникалық университетінде машиналық инженерия магистрі дәрежесін алған. 1997 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Джокьякарт мемлекеттік университетінде оқытушы болып жұмыс істейді. Мамандығы жобалау және өндіріс. Оның қызметі инженерлік және технологиялық зерттеулермен және гофрленген металл тығыздағыш төсемдерді, токарлық құралдарды, рамидің буданды талшықтарынан брондалған панельдерді, центрден тепкіш құю және энергия жинағыш ретіндегі суперконденсаторды әзірлеумен байланысты.

Марапаттаулар мен жарияланымдар

40-тан астам жарияланымдардың және кітаптардың авторы және бірлескен авторы, сондай-ақ 10-нан астам авторлық құқық және патенттер туралы куәліктердің авторы және бірлескен авторы. Индонезия Республикасы Президенті беретін Satya Lencana 10 және 20 жылдық мемлекеттік марапаттардың және 2017 жылғы IPN халықаралық семинарында үздік баяндамашы ретінде сыйлықтың иегері.

https://scholar.google.com/citations?user=-35pZv0AAAAJ&hl=id

Баешов Абдуали Баешович

Лауазымы

Химия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі
Д.В. Сокольский атындағы отын, катализ және электрохимия институтының «электрохимиялық технологиялар» зертханасының меңгерушісі

Редактор Туралы

Білімі жоғары

Мамандығы Электрохимиялық өндірістердің технологы

Оқу орны Қазақ химия-технология институты (Шымкент қ)

Докторлық диссертация тақырыбы Мыс, кальцоген бар материалдарды қайта өңдеудің жаңа электрохимиялық әдістері үшін ғылыми негіздерді әзірлеу

Ғылыми қызығушылықтары: Химия, электрохимия, альтернативті энергетика, ағымдық химиялық көздер, гидроэлектрометаллургия, экология

Негізгі ғылыми бағыттар Электрохимиялық өндірістердің технологиясы. Гидроэлектрометаллургиясы. Қатты, газ тәрізді және сұйық қалдықтарды, жаңартылатын энергия көздерін өңдеу.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Марапаттаулары: ҚР мемлекеттік сыйлықтың иегері, Е. Букетов атындағы сыйлық, «Құрмет» ордені, Ы. Алтынсарин атындағы медаль, ҚР ғылымды жетілдірудегі еңбегі үшін, В.И.Блинников атындағы «Өнертапқыштық және патенттік бизнеске қосқан үлесі үшін» алтын медалі, «Ғылымдағы атау» медалі және әлемдік ғылымға қосқан үлесі үшін оның есімі әлемнің танымал ғалымдарының Дүниежүзілік тізіліміне енгізілген, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген өнертапқышы, КСРО өнертапқышы.

Жарияланымдарының саны 1300-ден астам, соның ішінде 32 монография, 205 патенттер.

https://scholar.google.com/citations?user=Q8OGhkQAAAAJ&hl=ru

Чантурия Валентин Алексеевич

Лауазымы

Профессор, техника ғылымдарының докторы, РҒА академигі, РҒА Жер туралы ғылымдар бөлімі бюросының мүшесі

Редактор Туралы

Ресей ғылым академиясының Пайдалы қазбаларды кешенді пайдалану институтының бас ғылыми қызметкері, минералдарды қайта өңдеу проблемалары бойынша Ресей ғылым академиясының Ғылыми Кеңесінің төрағасы, «Минералдық шикізатты өңдеу» мамандығы бойынша докторант дәрежесін беру жөніндегі Кеңестің төрағасы, Пайдалы қазбаларды өңдеу жөніндегі халықаралық кеңестің төраға орынбасары, MISIS ғылым және технология ұлттық университетінің профессоры.

Вице-адмирал Чантурия Ресей Федерациясының Президентінің гранты бойынша өткізілетін Ресейдің жетекші ғылыми мектебінің «Минералдарды қайта өңдеудегі құрамдас бөліктерді бөлудің физика-химиялық әдістері» кафедрасының меңгерушісі.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Вице-адмирал Чантурия – минералды шикізатты өңдеу саласындағы танымал ғалым, 480-ден астам ғылыми еңбектің авторы, оның ішінде 15 монография, өнертабысқа 40 патент.

Оның ғылыми қызметінің негізгі бағыттары минералды компоненттерді бөлшектеу теориясымен және отқа төзімді кендерді кешенді өңдеу үшін жоғары тиімді экологиялық қауіпсіз технологияларды жасаумен байланысты.

https://www.researchgate.net/profile/Valentin_Chanturiya

Блайда Ирина Андреевна

Лауазымы

Техника ғылымдарының кандидаты, жетекші ғылыми қызметкер
Биотехнологиялық ғылыми-оқу орталығы зертханасының меңгерушісі, И. И. Мечников атындағы Одесса ұлттық университеті, Украина

Редактор Туралы

1985 жылы М. В. Ломоносов атындағы Мәскеу жұқа химиялық технология институтын (МИТХТ) “сирек және шашыраңқы элементтердің химиялық технологиясы”мамандығы бойынша бітірді.
1994 жылға дейін ҚазССР Ғылым академиясының Металлургия және байыту институтында (Алматы қ.), сирек және шашыраңқы элементтердің гидрохимия зертханасында жұмыс істеді. 1990 жылы “энергетикалық көмірді жағудан күлді унистерден галлий алудың қышқылдық-экстракциялық технологиясын әзірлеу”тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады.

Сұйық экстракция, ион алмасу, сілтілеу, сонымен қатар биотехнологиялық әдістердің көмегімен түрлі-түсті металлургия, энергетика, химия және көмір өнеркәсібінің аралық өнімдері мен қалдықтарынан сирек элементтер (галлий, германий және т. б.) және түсті металдар алу технологияларын зерттеумен және әзірлеумен айналысады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

150-ден астам жарияланымдардың және монографиялардың, сондай-ақ 20-дан астам авторлық куәліктер мен патенттердің авторы/тең авторы болып табылады.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6508200880

E-mail: iblayda@ukr.net

Ата Акчил

Лауазымы

Ғылым докторы, Сүлеймен Демирель университетінің профессоры, техникалық факультет, Ыспарта, Түркия

Редактор Туралы

Білімі: 1990 – Бакалавриат тау-кен өнеркәсібі / Докуз Эйлул университетінде минерализация (Измир, Түркия); 1994 – Магистратура  тау-кен өнеркәсібі / Докуз Эйлул университетінде минерализация (Измир, Түркия); Докторантура 1999 Докуз Эйлул университетінде минерализация (Измир, Түркия).

Жұмыс тәжірибесі:

2010 ж. маусым – қазіргі таңға дейін: минералдар мен металдарды өндіру және өңдеу жөніндегі зерттеу тобының профессоры, Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Сүлеймен Демирель Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Ыспарта, Түркия

2005 ж. сәуір-2010 ж. маусым: минералдар мен металдарды өндіру және өңдеу бойынша зерттеу тобының доценті, Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Сүлеймен Демирель Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Ыспарта, Түркия

1999 ж. тамыз-2005 ж. сәуір: аға оқытушы- Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Сүлеймен Демирель Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Ыспарта, Түркия

1992 ж. қараша-1999 ж. тамыз: кіші ғылыми қызметкер- Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Сүлеймен Демирель Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Ыспарта, Түркия

1992 ж. наурыз- 1992 ж. қараша: кіші ғылыми қызметкер- Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Акдениз Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Ыспарта, Түркия

1991-1992: ғылыми қызметкер (TUBITAK Жоба №: MAG 838 / MISAG 9) Минералды шикізатты өңдеу кафедрасы, Докуз Эйлул Университетінің тау-кен өнеркәсібі бөлімі, Измир, Түркия.

https://www.researchgate.net/profile/Ata_Akcil2

Бражендра Мишра

Лауазымы

Метал өңдеу институтының директоры

Редактор Туралы

Доктор Бражендра Мишра – Кеннет Г. Мерриам атындағы университеті машина жасау саласының еңбек сіңірген профессоры және Вустер политехникалық институтының металл өңдеу институтының директоры. Доктор Мишра Ғылыми зерттеулердің өнеркәсіптік қорының директоры / Университетте ресурстарды қалпына келтіру және өңдеу бойынша бірлескен ғылыми-зерттеу орталығы.

Бражендра Харагпурдағы Индия технологиялық институтының металлургия саласындағы бакалавр дәрежесін алды, Индия; Материалтану бойынша магистр және доктор дәрежесін Миннеаполистегі Миннесота Университетінде алды.

ВПИ-ге келгенге дейін профессор Мишра Колорадо тау-кен училищесінде металлургия және материалтанудағы коррозиялық және физика-химиялық өңдеу профессоры болды, мұнда қазіргі таңда ол университеттің құрметті профессоры.

Доктор Мишра материалдарды өндіру және өңдеу саласында отыз жылдан астам тәжірибесі бар, пирометаллургия және электрохимия салаларында жұмыс істеп, материалдарды өңдеуге және дамытуға осы технологияларды қолдануда үлкен үлес қосты.

Доктор Мишра сараптамалық журналдарда және конференцияларда 500-ден астам техникалық мақалаларды жазды. Ол 13 патент және 20 кітаптың авторы. TMS, ASM International және NACE, ASM (2001) және TMS (2016) мүшесі.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Мишра Минералдар, Металдар және Материалдар ұйымынан «Көрнекті еңбегі үшін» сыйлықақысын алды (2010), Үндістан Металдар Институтының құрметті мүшелік құрметіне ие болды (2008). Бражендра 2006 жылы Америкалық тау-кен өндірісінің инженерлері институты Минералдар, Металдар және Материалдар ұйымының президенті болды және 2011 жылы Американдық тау-кен металлургиялық институты, мұнай және газ инженерлерінің президенті болды.

Доктор Мишра Америкалық тау-кен өндірісінің инженерлері институтымен марапатталды және 2015 жылы Американдық техникалық қоғамдар қауымдастығынан Кеннета Эндрю Роу сылықақысын алды (2016).

https://www.researchgate.net/profile/Brajendra_Mishra4

Қожахметов Сұлтанбек Мырзахметұлы

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі
«Металлургия және кен байыту институты» АҚ ауыр түсті металдар пирометаллургиясы зертханасының бас ғылыми қызметкері.

Редактор Туралы

Білімі: Жоғары. М.И. Калинин атындағы Мәскеу түсті металдар және алтын институтын 1958 жылы «Түсті металдар металлургиясы» мамандығы бойынша бітірді. 1978 жылы «Сульфидті мыс пен мыс-мырыш концентраттарын балқытудың автогендік процестері» тақырыбы бойынша докторлық диссертациясын қорғады. 1983 жылы ҚР ҰҒА академигі атағы берілді.

Ғылыми мамандандырылуы: ауыр түсті және қымбат металдардың пирометаллургиясы саласындағы іргелі және қолданбалы зерттеулер, металлургия және химия өнеркәсібінің техногендік қалдықтарынан олардың технологиялық схемаларын өңдеу, минералды шикізатты қолданудың кешенділігін арттыру.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

– «Ерен еңбегі үшін» мерекелік медалі. В.И. Лениннің туғанына 100 жыл толуына орай (1970 ж.);

– Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасы (1974 ж.);

– ғылым және техника саласындағы КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1978 ж.);

– Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасы (1982 ж.);

– «Халықтар достығы» ордені (1985 ж.);

– Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасы (1993 ж.);

– Өзбекстан Республикасының құрмет грамотасы (1993 ж.);

– 60-жылдық мерейтойына байланысты Қазақстан Республикасы Президентінің құттықтау сөзі (1995 ж.);

– «Астана» медалі (1998 ж.);

– өндіруші металлургия саласындағы минералдардың, металдардың, материалдардың халықаралық қоғамы лауреаты атағына ие болды (АҚШ, 2004 ж.);

– «Алтын Фортуна» Халықаралық Академиялық Рейтинг бойынша лауреаттың құрметті атағы және «Георгия Победоносца IV степени» медалі (Украина, 2005 ж.);

– «Қазақстан конституциясына 10 жыл» мерекелік медалі (2005 ж.);

– «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытудағы еңбегі үшін» ҚР БҒМ төсбелгісі (2007 ж.);

– «10 жыл Астана» мерекелік медалі (2008 ж.);

– академик Е.А. Букетов атындағы «Қазақстан Республикасында 2011-2014 жылдарға арналған алтын өндірісін қарқындатуды ғылыми-техникалық қамтамасыз етудің мақсатты бағдарламасы» жұмысы үшін сыйлығының лауреаты (2011 ж.);

–  ҚР индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің III дәрежелі «Еңбек даңқы» төсбелгісі (2013 ж.);

– ҚР «Құрмет» ордені (2015 ж.);

– «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытудағы еңбегі үшін» ҚР БҒМ төсбелгісі (2018 ж.).

https://scholar.google.com/citations?user=PsunhB0AAAAJ&hl=en

Эль-Сайед-Негим

Лауазымы

Профессор, техника ғылымдарының докторы, Египет

Редактор Туралы

Профессор доктор Эль-Сайед – Негим 1992 жылы химия ғылымы бакалавры дәрежесін алды. Содан бері ол полимерлі химия саласында жұмыс істеді және, атап айтқанда, әртүрлі қосымшаларға арналған түрлі полимерлерді зерттеу және әзірлеуде, бояулар, қаптамалар, тыңайтқыштар, бактерияға қарсы, адгезивтік, цемент пен бетондарды қоса алғанда. 1992 жылдан қазіргі уақытқа дейін Каирде, Египеттегі Ұлттық Ғылыми Орталығында зерттеуші қызметін атқарады. Профессор Нехим – полимерлі химия саласындағы ғылым докторы. Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің ғылым докторлығын алды (2006 жылдың желтоқсан айында марапатталды, Алматы, Қазақстан). Цемент, бетон және жабынға арналған әртүрлі химиялық қоспаларды зерттеу және дамыту бойынша көп жылдық тәжірибесі бар. Корей политехникалық университетінде 3 жыл (2007-2010) докторантура лауазымын оқиды (Корея ғылым және технология қорының стипендиясы).

Эль-Сайед – Негим 4 мемлекетте жұмыс істеді: Ұлттық зерттеу орталығы – Египет, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті- Қазақстан, Корей политехникалық университеті- Оңтүстік Корея және Sains Malaysia Университеті химия ғылымдарының мектебінде (Малайзия). Үш жыл Ұлыбританиядағы Вулвергемптон Университеті ғылым және техника факультетінде доцент болып жұмыс жасады. Ол Еуропалық Одақтың Мари Кюри стипендиясымен толықтай қаржыландырылған, қызықты әрі құнды нәтижелер алған «Өзін-өзі нығайтатын күшті бетон өндірісі» атты жобаны алды.

Қазақстанның әр түрлі ЖОО-да доктор лауазымын алуда10 студенттің жетекшісі. Сонымен қатар профессор ретінде Қазақстанның әр түрлі университеттерінде, атап айтсақ Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті, Тараз мемлекеттік университеті және Қазақ Ұлттық Техникалық университетінде магистратура мен докторантураға дәріс оқып, консультация жүргізді.

Қазіргі таңда профессор Негим Қазақ-Британ техникалық университетінде штаттық профессор болып жұмыс жасайды және Химия-технологиялық мектепте 2015 жылдан бүгінгі күнге дейін жұмыс істейді.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Қазақстанның ғылыми қорымен толығымен негізделген жоба алды (2018-2020). Басқаша айтқанда, ол өндірістік, ғылыми және ғылыми-зерттеу институттарында тәжірибе жинаған. Осы жылдар ішінде ол 150-ден астам ғылыми мақалаларды және 10 патентті жариялады, оның кейбір жуырдағы жұмыстарына Корея мен Қазақстаннан патенттік өтінімдер түсті.

https://www.researchgate.net/profile/El-Sayed_Negim/scores

E.mail:  Elashmawi5@yahoo.com

Энгин Озберг

Лауазымы

Ғылым бакалавры (машина жасау технологиясы), ғылым магистрі (машина жасау технологиясы), екінші диплом (менеджмент), КТКИ стипендиаты (Канада тау-кен институты), АҚШ

Редактор Туралы

Энгин Озберг 2016 жылдан басынан бастап Саскачеван ғылыми зерттеу университеті проректорының арнайы кеңесшісі, Саскачеван университетінің минералдарды өнеркәсіп-өндірістік сақтаудың жетекшісі және Mitacs басқарма Төрағасының арнайы кеңесшісі болып жұмыс атқарады. Бұған дейін ол Халықаралық Минералды Инновациялық Институттың атқарушы директоры және бас техникалық кеңесшісі болды (2013-2015), Cameco, Саскатун, Саскачевандағы Инновация және технологияларды дамыту жөніндегі вице-президенті (1997-2013), Халықаралық Sherritt корпорациясының металлургия кеңесшісі, Форт-Саскачеван, Альберта (1988-1997); SNC Group компаниясы жобасының аға менеджері және аға инженер технологы, Монреаль, Квебек (1979 – 1988); Noranda технологиялық орталығының инженер-зерттеушісі, Пуант-Клер, Квебек (1974 – 1976) және Etibank жобасында инженер, Анкара, Түркия (1973).

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Энгин Озбергтің жеңіл металдар, негізгі металдар және ядро өнеркәсібі саласындағы зерттеулер мен әзірлемелер, жобаларды басқару саласында 45 жылдан астам тәжірибесі бар. Барлық континенттерде ірі металлургиялық және химиялық инженерлік жобаларды жүргізді және қатысты.

1972 жылы Таяу Шығыс техникалық университетінде металлургия мамандығы бойынша ғылым бакалавры дәрежесін алды, Анкара, Түркия, сонымен қатар 1979 жылы металлургия саласы бойынша техника ғылымдарының магистрі және 1978 жылы басқару облысы бойынша жоғарғы білім дипломын алды, МакГилл Университеті, Монреаль, Квебек.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57204403908

Жұрынов Мұрат Жұрынұлы

Лауазымы

Химия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі

ҚР Ұлттық ғылым академиясының президенті

Редактор Туралы

Қазақ химия-технологиялық институтын бітіріп, сол оқу ордасында оқытушы (1964-1966 ж.) болып істеді, сосын Мәскеудің Д.М. Менделеев атындағы химия технология институтының аспирантурасында оқып, кандидаттық диссертациясын қорғады (1967-1970 ж.). Содан кейін Қазақ химия-технологиялық институтында доцент, профессор, кафедра меңгерушісі, факультет деканы қызметтерін атқарды. 1981 ж. Мәскеу қаласында докторлық диссертация қорғап, сол жылы профессор атағын алды.

2015 ж. маусым айынан бастап – Түркі әлемінің Ұлттық ғылым академиялар одағының президенті.

Академик М.Ж. Жұрынов Қазақстанның электрохимия ғылымы саласындағы жетекші ғалымдардың бірі. Ол 17 ғылыми монография, 700-ге жуық ғылыми жұмыстар жариялап, 120 авторлық куәлік пен патентке ие болған. Оның жетекшілігімен 32 ғылым кандидаты, 7 ғылым докторы диссертация қорғап, 2 шәкірті ҚР ҰҒА академигі болып сайланды.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Қарағанды және Оңтүстік Қазақстан облыстары Мәслихаттарының депутаты болып сайланды. (2005 ж.) «Парасат» орденімен, (2011 ж.) ІІІ дәрежелі «Барыс» орденімен және ҚР медальдарымен марапатталды. Ресей Жаратылыстану ғылым академиясының Құрмет белгісі (2013).Халықаралық сыйлықтардың иегері (Анкара – 2001 ж.; Париж – 2003 ж.; Киев, Украина ҰҒА-сы – 2005 ж.), Джорджтаун (АҚШ), Токио (Жапония) және бірнеше шетелдік және отандық университеттердің құрметті профессоры, Тәжікстан Ұлттық ғылым академиясының шетелдік мүшесі.

https://scholar.google.ru/citations?user=PyQ8WikAAAAJ&hl=ru

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6602177960

Касиков Александр Георгиевич

Лауазымы

Химия ғылымдарының кандидаты, доцент

РҒА КҒО, И.В. Тананаев атындағы ХСЭМШТИ зертхана меңгерушісі

Редактор Туралы

Білімі: Жоғары. Инженер-технолог. 1979 жылы Ленинград технологиялық институтын «химия және жоғары энергия қосылыстарының технологиясы» мамандығы бойынша бітірді. 1989 жылы «Ферроулдардағы хлорокомплекстердің ерітіндісіндегі палладийдің, иридия мен платиннің сорбциялық-гидролизді тұндырылуы» тақырыбында диссертация қорғады. РҒА КҒО,  И.В. Тананаев атындағы ХСЭМШТИ 1979 жылдан бері жұмыс жасайды. Қазіргі таңда  «Химиялық технологиялар үрдістерін өңдеу және енгізу» зертханасының меңгерушісі. 2003 жылдан бері, экология, адам және табиғат қауіпсіздігі Халықаралық ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі.   РФ құрметті химигі атағына ие.

Ғылыми мамандандырылуы: Ғылыми қызығушылық саласы – мыс-никель және никель-кобальт шикізатын кешенді өңдеудің гидрометаллургиялық процестерін зерттеу және дамыту, жаңа реагенттер мен материалдарды алу арқылы металлургиялық қалдықтарды кәдеге жарату және кешенді өңдеу болып табылады.  Түрлі экстрагенттерді және синергетикалық қоспаларды пайдаланып, көпкомпонентті ерітінділерден ауыр түсті металдарды және темірді алудың кен шығару процестерін зерттеуге ерекше көңіл бөлінеді.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Жарияланымдар: Түсті, сирек кездесетін және бағалы металдар металлургиясы саласында 200-ден астам ғылыми еңбектер жарияланды, оның ішінде  2 монография, РФ 37 патенті және 2 Халықаралық өтініштер.

http://chemi-ksc.ru/m-osnovnoe/nauchnye-sotrudniki/323-kasikov-aleksandr-georgievich

Бүктіков Николай Сәдуақасұлы

Лауазымы

ҚР ҰҒА академигі, техника ғылымдарының докторы, профессор

Д.А. Қонаев атындағы тау-кен істері институтының директоры

Редактор Туралы

1971 жылы Қазақ политехникалық институтының тау-кен факультетін үздік бітірді. 1976 жылы техниканы дамытуға және ашық әдіспен күрделі құрылымдық кен орындарын сұрыптап өңдеудің ұтымды параметрлерін негіздеуге арналған кандидаттық диссертациясын қорғады, сондай-ақ кешенді құрылымдық кен орындарын игеру жүйелерін салыстырмалы экономикалық бағалау әдістемесі құрылды. 1986 жылы техника ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін кандидаттық диссертациясын қорғады, онда көмірдің сапасын қалыптастыру және олардың отын-энергетикалық кешенінің техникалық-экономикалық тиімділігіне әсер ету үшін ағын технологияларын құрудың ғылыми проблемасын шешті.

Тау-кен өндірісінің шоғырлануына көмір және кенді кен орындарын ашық және аралас дамыту, ұтымды әдістер мен ғылыми-техникалық шешімдерді жасау үшін жаңа технологиялар жасалды, терең карьердің көкжиектерін және циклді ағымды және үздіксіз тау-кен технологияларын ашудың ұтымды сызбалары әзірленді.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

13 медаль, төс белгі және медальдармен марапатталған, ғылым мен техника саласындағы бірнеше сыйлықтарлың лауреаты.

ҚР еңбек сіңірген өнертапқышы және Д.А. Қонаев атындағы тау-кен істері институтыныңқұрметті ғылыми қызметкері

https://orcid.org/0000-0001-6370-8557

Д. В. Тимохин

Лауазымы

“Мәскеу инженерлік-физикалық институты” Ұлттық зерттеу ядролық университетінің экономика кафедрасы меңгерушісінің орынбасары.
экономика ғылымдарының кандидаты, доцент

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55862183000

Мд Азри Отуман Мидин

Лауазымы

Universiti Sains Malaysia
Жобалау және тұрғын үй құрылысы мектебі
Доцент
11800, Пинанг, Малайзия

Редактор Туралы

Жеке деректері

1. Аты МД Азри Отуман Мидин
2. Телефон +604 6532813
3. E-mail azree@usm.my
4. Туған күні 31 желтоқсан 1981 ж.
5. Жасы 38 жас

Марапаттаулар мен жарияланымдар

https://www.researchgate.net/profile/Md_Azree_Othuman_Mydin

Байсанов Сайлаубай Омарұлы

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор
«Ж. Әбішев атындағы химия-металлургия институтының» директоры
металлургиялық балқымалар зертханасының меңгерушісі

Редактор Туралы

Білімі: жоғары, Мәскеу болат және қорытпалар институты, Мәскеу қ, 1974 ж.

Ғылыми қызығушылықтары: Байсанов С.О басшылығымен қазақстандық ферроқорытпа саласында 1999-2000 жылдары Екібастұз көмірлерінен ферросиликоалюминийдің өте қажет кешенді қорытпа алу технологиясы игерілді. Одан кейін кез келген табиғи шикізаттан алынған және кез келген әдіспен алынған, ФСА-ның бүкіл шоғырын қамтитын, “Қазақстандық қорытпа” өңделіп алынды. Байсанов С.О басшылығымен қазақстандық ферроқорытпа зауыттарында Қарағанды және Екібастұз күлі көп көмірді және Шұбаркөлдік ұзынжалынды көмірді пайдаланумен марганец және хром ферроқорытпаларын балқыту технологиясы басталды және енгізілді.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми еңбектері: 400 астам еңбектің авторы, соның ішінде 5 монография, 38 өнертабысқа арналған авторлық куәліктер мен патенттер.

Ғылыми кадрларды дайындау: Техника ғылымдарының кандидаты дәрежесіне 10 диссертация, 6 магистрлік диссертация қорғалды.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6507548536

Земскова Лариса Алексеевна

Лауазымы

Химия ғылымдарының докторы, Ресей ғылым академиясының Қиыр Шығыстану бөлімшесінің ҒФМБМ химия институтының сорбциялық үдерістер зертханасының жетекші ғылыми қызметкері.

Редактор Туралы

1969-1975 жж Д.И. Менделеев атындағы Мәскеу химия-технологиялық институтын бітірді.

Мамандығы: сирек және шашыраңқы элементтердің химиялық технологиясы.

02.00.01 – бейорганикалық химия мамандығы бойынша «Полиэдралы клозо-борат аниондарымен  B_nX_n^2– (n = 10, 12 ; X = H, Cl уран (IV) және уранилдің қосылыстары» тақырыбында кандидаттық диссертациясын қорғады.

Н.С. Куракова атындағы жалпы және бейорганикалық химия институты химия ғылымдарының кандидаты, Мәскеу, 1982 жыл.

02.00.04 – физикалық химия мамандығы бойынша «Модификацияланған көміртек талшықтары: сорбциялық және электрохимиялық қасиеттері» тақырыбында докторлық диссертациясын қорғады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ресей ғылым академиясының Қиыр Шығыстағы бөлімшесінің Химия институты химия ғылымдарының докторы, Владивосток, 2011 жыл.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=16501905800

А. Н. Дьяченко

Лауазымы

Томск политехникалық Ұлттық Зерттеу университетінің ғылыми жұмыс жөніндегі проректоры
техника ғылымдарының докторы, профессор

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=7006148917

Требухов Сергей Анатольевич

Лауазымы

Техника ғылымдарының кандидаты, доцент

«Металлургия және кен байыту институты» АҚ директорының орынбасары

Редактор Туралы

Білімі: Жоғары. 1996 жылы Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті, Металлургия факультетінің «металлургиялық үрдістерді физика-химиялық зерттеу» мамандығы бойынша «инженер-металлург» біліктілігін иеленуімен тәмамдады. Еңбек жолын «Металлургия және кен байыту институты»   АҚ вакуумдық үрдістер зертханасында инженер болып бастап, бүгінгі күні аталған институттың директорының орынбасары болып жұмыс істейді. 2001 жылы «қара, түсті және сирек металдардың металлургиясы» мамандығынан 05.16.02 «Техногендік шикізаттан сынапты вакуумды-жылу алу»  тақырыбы бойынша  кандидаттық диссертациясын қорғады. 2016 жылы С.А. Требуховқа ҚР ЖАК 05.16.00 – «Металлургия» мамандығы бойынша қауымдастырылған профессор (доцент) ғылыми лауазымын берді.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми мамандану: С.А. Требуховтың  ғылыми қызығушылық саласы булану процестерінің термодинамикалық заңдылықтарын зерттеу, термиялық ыдырау, металл буларының конденсациясы, сульфидтер, төмен қысымда металдар арсенидтері (вакуумда); түсті металлургияның күрделі полиметаллдық табиғи және техногендік шикізатын өңдеуге арналған вакуум-термиялық технологиялар мен жабдықтарды дамыту;  металдарды жоғары тазалықта алу үшін вакуумды тазарту әдістерін  және жабдықтарын құру болып табылады.

Жарияланымдары: түсті және сирек металдар металлургиясы бойынша 137 ғылыми еңбегі жарияланған, соның ішінде 29 Қазақстан Республикасының қорғау құжаты.

https://scholar.google.com/citations?user=5vQ3yigAAAAJ&hl=en

E-mail: vohubert@mail.ru

Шевко Виктор Михайлович

Лауазымы

Қара, түсті және сирек металдар мамандығы бойынша техника ғылымдарының докторы, профессор

«БЗХТ», «Металлургия» кафедраларының профессоры, ОҚМУ

Редактор Туралы

Ғылыми қызығушылықтары: Түсті, қара металлургия және химия өнеркәсібінің хлоридті және қалпына келтіріп айналдыру әдістерімен стандартты емес табиғи және техногендік шикізатты кешенді өңдеудің физика-химиялық процесстері мен технологиялары, сондай-ақ пиро-электрометаллургия әдістері.

Металлургия және химиялық технология саласындағы 5 техника ғылымдарының докторы, 17 ғылым кандидаты, PhD докторы, 7 магистр дайындады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Жарияланымдары: 878 ғылыми жарияланымдар (соның ішінде Scopus и Thomson Rеuters МБ 10 кіреді), оның ішінде 82 өнертабыс, металлургия, химиялық технология және экология саласындағы 20 монография.

Қара және түсті металлургия саласында 23 оқу-әдістемелік құралды дайындады және жариялады.

https://orcid.org/0000-0002-9814-6248

E-mail: shevkovm@mail.ru

Түсіпбаев Несіпбай Қуандықұлы

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор

«МжКБИ» АҚ флотореагенттер және кен байыту зертханасының меңгерушісі

Редактор Туралы

1975- С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті, химия факультеті

1984- М.В. Ломоносов атындағы МЖХТИ (Мәскеу қ.) 02.00.11- Коллоид және мембраналық химия мамандығы бойынша «Синтетикалық полиэлектролиттердің және ионның беттік белсенді заттарының қатысуымен гидродисперсиялардың тұрақтылығы» тақырыбында кандидаттық диссертациясын қорғады.

2010- «Жер туралы ғылымдар, металлургия және кен байыту орталығы» АҚ 25.00.13- Пайдалы қазбаларды байыту мамандығы бойынша «Жаңа реагенттерді және олардың сульфидті полиметалл кендерін байыту үшін флотациялық процестерді жандандыруға арналған қосымшаларын жасаудың физика-химиялық негіздері» тақырыбында докторлық диссертациясын қорғады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми қызығушылықтары

Дисперсті жүйелердің тұрақтылығы саласындағы теориялық және қолданбалы зерттеулер, гидродисперсиялардың флоккуляция теориясы, түрлі флотореагенттерімен сульфидті минералдардың флотациясы, қалқыма қатты заттардан, ауру туғызатын микробтардан және ауыр металдардан  ағынды суларды тазарту, жаңа флотация агенттерін, флоккуляндарды, наноактиваторларды, нано-депрессорларды алу технологиясын жасау және оларды түсті және қымбат металдардың сульфидті рудаларын флотациялауды белсендендіруге қолдану, ұжымдық концентраттарды тиімді түрде бөліп алу және улы қоспалардан қайта өңделген суларды тазарту және бейтараптандыру, коллоид жүзінділері және түсті металдардың иондары. Рудалар мен техногендік шикізаттан алтын, түсті, қара, сирек кездесетін және сирекжер металдарды технологиялық шаймалау.

https://orcid.org/0000-0002-6110-0772

Паничкин Александр Владимирович

Лауазымы

Техника ғылымдарының кандидаты

«Металлургия және кен байыту институты» АҚ жетекші ғылыми қызметкері

Редактор Туралы

Білімі: 1995-2000 жж., Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті, машина жасау факультетінің, «Материалтану және жаңа материалдардың технологиясы» мамандығын бітірген. Инженер-механик- біліктілігімен. 2000-2003 жж., «Металлургия және кен байыту» РМК күндізгі аспирантурасы, қызмет саласы: материалтану.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

– металтану зертханасы мен ұжымдық пайдаланудың Ұлттық ғылыми зертханасының аналитикалық базасын жаңа жабдықпен жабдықтау арқылы «Көмірсутек және тау-кен металлургиялық кешендеріне және тиісті қызмет көрсету салаларына аралған технологиялар» бастапқылығы бойынша технологиялық мүмкіндіктерді кеңейтуге айтарлықтай үлес қосты;

– жұқа пленкалы жабын, контактілі біріктіру, жылу өңдеу саласында технологиялық процестерді жүзеге асырудың тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін стандартты емес зертханалық жабдықтар мен материалдар өңдеді;

– Кәсіпкерлікті дамыту стратегиясын әзірлеуге және іске асыруға қатысты;

– бірқатар өнертабыстардың және ғылыми мақалалардың авторы.

https://orcid.org/0000-0002-2403-8949

E-mail: abpanichkin@mail.ru

Мирюк Ольга Александровна

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор

«Рудный индустриалды институты» ШЖҚ РМК

құрылыс және құрылыстық материалтану кафедрасының меңгерушісі

Редактор Туралы

Білімі: 1982 жылы Қазақ химия-технологиялық институтын «Тұтқыр материалдардың химиялық технологиясы» мамандығы бойынша үздік дипломмен бітірді.

1989 жылы техника ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін 05.17.11 -Силикатты және отқа төзімді бейметал материалдардың технологиясы мамандығы бойынша диссертация қорғады (Харьков политехникалық институты).

1996 жылы доцент ғылыми атағы берілді.

2003 жылы техника ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін «Скарн-магнетит кендерін байыту қалдықтарына негізделген төмен энергияға негізделген байланыстырғыштарды синтездеу» тақырыбында 05.17.11 -Силикатты және отқа төзімді бейметал материалдардың технологиясы мамандығы бойынша диссертация қорғады (М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті)

2004 жылдан бастап – техника ғылымдарының докторы.

2005 жылы профессор ғылыми атағын алды.

2012 жылы Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлік академиясының корреспондент мүшесі болып сайланды.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми еңбектері: осы күнге дейін 485 ғылыми жұмысы жарияланған, соның ішінде 4 монография, 30 өнертабыс.

ISBN-мен бірге 8 оқулық жарыққа шықты.

Ғылыми қызығушылықтары: Дәстүрлі емес және техногендік шикізатты қолдану арқылы байланыстырғыш заттар мен композициялардың синтезі. деу.

Кеуекті материалдардың технологиясы (торлы бетон, көбік шыны)

Магнезия аралас байланыстырушы заттар мен композициялардың технологиясы мен қасиеттері.

Ұсақтүйіршікті бетон.

Жылу оқшаулайтын ұялы бетон, көбік шыны, кеуекті толтырғыш.

Жобалардың ғылыми жетекшісі.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6504824408

E-mail: psm58@mail.ru

Малышев Виталий Павлович

Лауазымы

Ғылым докторы, профессор, Жеке университеттің Педагогикалық колледжінің еңбексіңірген ректоры, Линц, Аустрия

Лауазымы

Әлеуметтік және кәсіби дағдылары: Австриялық колледждің көшбасшыларының мұғалімдерін оқыту қауымдастығының бұрынғы төрағасы (Австрия-Болонья жұмыс тобының және Еуропа университеттерінің қауымдастығының мүшесі) және Австрияның жекеменшік жоғары оқу орындарының педагогикалық колледждерінің бұрынғы өкілі. Осыған байланысты, австриялық колледждерді жоғары оқу орындарында 1990 жылдан бастап мұғалімдердің біліктілігін арттыру процесінде қарқынды жұмыс (Білім министрлігінің бірінші жұмыс тобының мүшесі) және Федералды білім беру басқармасының және Білім министрлігінің ресми міндеттерін орындау.

Шетелдік тәжірибе: 1993 жылдан бастап Socrates жобаларын дамыту және басқару:

Қазіргі уақытта 65 серіктес университеттермен келісім-шарт жасасу және жұмыс істеу, барынша ұтқырлық және студенттер мен оқытушылармен алмасады (Университет колледжі 2005 жылы Еуропалық сапа белгісін алған мұғалімдерді дайындайтын Австриялық педагогикалық колледж болып табылады). Жобаларға қатысу және үйлестіру; жаңа байланыстар орнату. Венада білім беру саласындағы еуропалық ынтымақтастық кеңсесінің атынан ғылыми және өндірістік жұмыстар (Бүкіл Аустрия бойынша).

Шет мемлекет Университеттерінде шақыртулар бойынша дәрістер оқыған: («Ақылды таным», «Біздің бастарымызда не бар?», «Зияткерлік негізде оқыту және оқыту принциптері» және т.б.)

Таллин, Коймбра, Фару, Рига, Минск, Кадис, Себу / Филиппины, Нитра / Словакия, Алматы / Қазақстан, Гонконг, Чунчон / Южная Корея, Бангкок, Энугу / Нигерия.

Мұғалімдер даярлау және басқару Академиясының Сенатының құрметті мүшесі, Рига, Латвия.

Нитра университетінде докторантура және аспирантура бойынша ғылыми кеңесші (Словакия) және Алматы қаласындағы Педагогикалық университетінде (Қазақстан).

Ұзақ мерзімді педагогикалық тәжірибе: Орта мектептің кіші сыныптары (математика, физика / химия, Дене шынықтыру және дипломға мұқтаж емес басқа пәндер). Институттарда мұғалімдерді даярлау (даму психологиясы, білім психологиясы, нейрофизиология, педагогикалық практиканың жетекшісі). Магистратура (неврология және білім беру) жаңа курсын әзірлеу авторы және осы курс бойынша Линц жекеменшік университеттің педагогикалық колледжінде 1990 жылдан қазіргі таңға дейін мұғалім: медицина қызметкерлерінің оқытушылар құрамына арналған магистратура мұғалімі. Рига, Латвия; Алматы, Қазақстан; Братиславия, Словакия елдерінде редакциялық кеңестің мүшесі.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ригада редакциялық алқа мүшесі, Латвия; Алматы, Қазақстан және Братиславе, Словакия.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=7201400381

Квятковский Сергей Аркадьевич

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, ҚазҰЖҒА академигі, 2014 г.

«МжКБИ» АҚ, ауыр түсті металдар күйдіруметаллургиясы зертханасының меңгерушісі

Редактор Туралы

Мамандығы: түсті металдар металлургиясы, В.И. Ленин атындағы Қазақ политехникалық институты, 1978 ж.

Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары, ғылыми, ұйымдастырушылық, мемлекеттік және қоғамдық қызметтің ең үлкен жетістіктері: мыс пен полиметалл сульфид концентраттарын өңдеуді меңгеру және жетілдіру үрдісі, сондай-ақ мыс төсенішті айырбастау процестері, қара мысты оттық тазарту, мысты электролиттік тазарту, Электр пештеріндегі мыс балқыту шлактарының көміртек-термальды таусылуы, кокс фильтіріндегі шлакты азайту болып табылады.

Қазақстан кәсіпорындарында автогендік балқыту процестеріне негізделген жаңа, үздіксіз мыс өндіру процестерін дамыту.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

175-тен астам ғылыми мақалалары бар, оның ішінде 18 өнертабыс.

Мемлекеттік марапаттар мен құрметті атақтар: ҰЭЖК КСРО қола медалі (1984 ж); ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің ІІІ дәрежелі «Еңбеқ даңқы» төсбелгісі (2013ж).

https://orcid.org/0000-0002-9686-8642

E-mail: kvyatkovskiy55@mail.ru

Ергожин Едил Ергожаевич

Должность

Химия ғылымдары институтының директоры А. Б. Бектұров
химия ғылымдарының докторы, профессор

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6603895714

Володин Валерий Николаевич

Лауазымы

Техника, физика-математика ғылымдарының докторы, профессор
«Металлургия және кен байыту институты» АҚ
Вакуумдық үрдістер зертханасының бас ғылыми қызметкері

Редактор Туралы

Білімі: Жоғары. 1969 жылы Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ политехникалық институтының металлургия факультетін «Түсті бағалы және сирек металдар металлургиясы» мамандығы бойынша аяқтап, «инженер-металлург» біліктілігін иемденіп, Қазақ ССР Ғылым Академиясының Металлургия және байыту институтына таратумен жіберілді. 1979 жылы «Түсті және сирек металдар металлургиясы» 05.16.03 мамандығы бойынша «Қайнау қабатында сынапты-сүрмелі концентраттарын өңдеудің вакуум-термиялық әдісі» тақырыбында кандидаттық диссертациясын қорғады. 1990 жылы КСРО Ғылым Академиясының Президиумының шешімімен «түсті және сирек металды металлургия» мамандығы бойынша «Аға ғылыми қызметкер» атағы берілді. 2005 жылы физика-математика ғылымдарының докторы дәрежесін алу үшін «конденсацияланған күй физикасы» 01.04.07 мамандығы бойынша «Қатты жұқа қабатты жоғарғы өткізгіштердің қорғасын негізінде ионды-плазмалық қалыптасуы» тақырыбында диссертация қорғады. 2007 жылы техника ғылымдарының докторы дәрежесін  алу үшін «қара, түсті және сирек металдар металлургиясы» 05.16.02 мамандығы бойынша «Вакуумды айданды үрдістердің физика-химиялық негіздері және жоғары тазалықпен металды алуымен кадмийді тазалау технологиясы» тақырыбында диссертация қорғады.  2012 жылы ҚР БҒМ білім және ғылым саласындағы қадағалау Комитетінің шешімімен «Металлургия» мамандығы бойынша профессор ғылыми атағын берілді, 2014 жылы «физика» мамандығы бойынша профессор ғылыми атағы берілді.

Ғылыми мамандандырылуы: Ғылыми қызығушылық саласына: ұшпа қоспалардың физикалық химиясы, полиметалдық жүйелерді физикалық әдістермен бөлу процестері, жоғары тазалықпен металдарды алу, материалдарды қалыптастырудың ионды-плазмалық үрдістері және ультрадисперстік бөлшектердің термофлюктивтік балқу әсерін пайдаланып жаңа материалдарды дайындаудың нанотехнологиясы, өңделген технологиялардың құрылымдық дайындалуын өңдеу жатады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Басылымдары: 330 дан астам жұмыс жарияланды, соның ішінде 8 монографиялар, 120 астам Қазақстан Республика мен Ресей Федерациясының патенттері.

https://orcid.org/0000-0003-0116-1423

Жәрменов Әбдірәсіл Алдашұлы

Лауазымы

«Қазақстан Республикасы минералдық шикізатты кешенді қайта өңдеу Ұлттық орталығы» РМК Бас директоры (1999 жылдан бері).
химия ғылымдарының докторы, профессор

Редактор Туралы

Мамандығы: Химия (С.М.Киров ат. Қазақ мемлекеттік университеті)

Ғылыми дәрежесі: Техника ғылымдарының докторы (1991 ж., Технологиялық ерітінділерден ауыспалы металдар тұздарын бөліп алу мен айырудың физика-химиялық негіздерін  және әдістерін жасау)

 Ғылыми атағы: Профессор (1994 ж.), ҚР ҰҒА Корреспондент мүшесі (1995 ж.);      Қазақстан Республикасы минералдық қорлар академиясының (1997 ж), Халықаралық минералдық қорлар академиясының (2000 ж.), Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлік академиясының (2001 ж.), Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының (2003 ж.), Халықаралық ақпараттандыру академиясының (2005 ж.), Қазақ ұлттық жаратылыстану ғылымдары академиясының (2008 ж.) академигі.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми зерттеулерінің негізгі бағыттары және аса ірі жетістіктері: пайдалы қазбаларды игеру, орнын толтыру, бағалау; күрделі кендердің жаңа кенорындарын игеру; әртүрлі кендерді және техногенді шикізаттарды өңдеудің химиясы мен технологиясы; ферроқорытпаларды, тотықсыздандырғыштарды, отқа төзімді материалдарды алу. Инновациялық зерттемелері бойынша қазақстандық және әлемдік нарықтағы жаңа өнімдердің (осмийдің, иодтың және олардың қосылыстарының тұрақты изотоптары, кешенді қорытпалардың, көміртекті тотықсыздандырғыштардың жаңа түрлері) тәжірибелік өндірістері жасалды. Әртүрлі құрлықтарда кешенді қорытпаның («Қазақстандық» қорытпа) өнеркәсіптік өндірісін ұйымдастыру жолға қойылуда. Боливияда, Италияда Канадада, Қытайда сапасы төмен қорғасынқұрамды шикізатты өңдеу бойынша қорғасын зауыттары өнеркәсіптік пайдалануға берілді.

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6602802740

Мансұров Зұлхайыр Аймұхаметұлы

Лауазымы

Химия ғылымдарының докторы, профессор

«Жану проблемалары институты» РМК бас директоры

Редактор Туралы

Білімі:

1968 ж. С.М. Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университетінің химия факультетін бітірген.

1973 ж. С.М. Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университетінде кандидаттық диссертациясын қорғады.

1981 ж. Лондон университетінде 10 айлық ғылыми тәжірибеден өтті.

1990 ж. Мәскеу облысы, Черноголовка қ. КСРО Ғылым академиясының Құрылымдық макрокинетика институтында докторлық диссертациясын қорғады.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ғылыми жарияланымдары 1000-ға жуық ғылыми мақалалар мен тезистер, 39 оқу-әдістемелік құралдар мен монографиялар жарияланды, 30-дан астам КСРО және ҚР авторлық куәліктері мен патенттері алынды.

З. А. Мансуровтың ғылыми жетекшілігімен 8 докторлық, 39 кандидаттық және 10 PhD диссертациясы қорғалды. Ғылыми-техникалық зерттеулердің облысында.

Зерттеу облысы З.А. Мансуровтың зертеу облысы болып көмірсутектердің жануының кинетикасы мен механизмін және суық және қара жалынның құрылымын: каталитикалық көміртектің пайда болуы және оны қолдану аспектілерін зерттеу болып табылады. 2002 жылы маусымда профессор Мансуров бастаған авторлар тобы «Табиғаттың төменгі температуралық құбылыс құбылысы» ашылуына арналған дипломды Ресей жаратылыстану ғылымдары академиясы, Ғылыми жаңалықтардың авторлары қауымдастығының Халықаралық академиясымен берілген. Жану саласындағы жұмыстар түрлі газ және сұйық отындармен жүзеге асырылды.

Ханс Шахл

Лауазымы

Ғылым докторы, профессор, Жеке университеттің Педагогикалық колледжінің еңбексіңірген ректоры, Линц, Аустрия

Редактор Туралы

Әлеуметтік және кәсіби дағдылары: Австриялық колледждің көшбасшыларының мұғалімдерін оқыту қауымдастығының бұрынғы төрағасы (Австрия-Болонья жұмыс тобының және Еуропа университеттерінің қауымдастығының мүшесі) және Австрияның жекеменшік жоғары оқу орындарының педагогикалық колледждерінің бұрынғы өкілі. Осыған байланысты, австриялық колледждерді жоғары оқу орындарында 1990 жылдан бастап мұғалімдердің біліктілігін арттыру процесінде қарқынды жұмыс (Білім министрлігінің бірінші жұмыс тобының мүшесі) және Федералды білім беру басқармасының және Білім министрлігінің ресми міндеттерін орындау.

Шетелдік тәжірибе: 1993 жылдан бастап Socrates жобаларын дамыту және басқару:

Қазіргі уақытта 65 серіктес университеттермен келісім-шарт жасасу және жұмыс істеу, барынша ұтқырлық және студенттер мен оқытушылармен алмасады (Университет колледжі 2005 жылы Еуропалық сапа белгісін алған мұғалімдерді дайындайтын Австриялық педагогикалық колледж болып табылады). Жобаларға қатысу және үйлестіру; жаңа байланыстар орнату. Венада білім беру саласындағы еуропалық ынтымақтастық кеңсесінің атынан ғылыми және өндірістік жұмыстар (Бүкіл Аустрия бойынша).

Шет мемлекет Университеттерінде шақыртулар бойынша дәрістер оқыған: («Ақылды таным», «Біздің бастарымызда не бар?», «Зияткерлік негізде оқыту және оқыту принциптері» және т.б.)

Таллин, Коймбра, Фару, Рига, Минск, Кадис, Себу / Филиппины, Нитра / Словакия, Алматы / Қазақстан, Гонконг, Чунчон / Южная Корея, Бангкок, Энугу / Нигерия.

Мұғалімдер даярлау және басқару Академиясының Сенатының құрметті мүшесі, Рига, Латвия.

Нитра университетінде докторантура және аспирантура бойынша ғылыми кеңесші (Словакия) және Алматы қаласындағы Педагогикалық университетінде (Қазақстан).

Ұзақ мерзімді педагогикалық тәжірибе: Орта мектептің кіші сыныптары (математика, физика / химия, Дене шынықтыру және дипломға мұқтаж емес басқа пәндер). Институттарда мұғалімдерді даярлау (даму психологиясы, білім психологиясы, нейрофизиология, педагогикалық практиканың жетекшісі). Магистратура (неврология және білім беру) жаңа курсын әзірлеу авторы және осы курс бойынша Линц жекеменшік университеттің педагогикалық колледжінде 1990 жылдан қазіргі таңға дейін мұғалім: медицина қызметкерлерінің оқытушылар құрамына арналған магистратура мұғалімі. Рига, Латвия; Алматы, Қазақстан; Братиславия, Словакия елдерінде редакциялық кеңестің мүшесі.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Ригада редакциялық алқа мүшесі, Латвия; Алматы, Қазақстан және Братиславе, Словакия.

Николаев Анатолий Иванович

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор, РФ еңбек сіңірген ғылым қайраткері, РФ мемлекеттік сыйлығының лауреаты, РҒА корреспондент-мүшесі

Редактор Туралы

РҒА Кола ғылыми орталығы И.В. Тананаев атындағы химия және сирек элементтер және минералдық шикізаттар технологиясы институтының ғылыми жұмыс жөніндегі директорының орынбасары (Апатиты қ, Мурманск обл.), РҒА Кола ғылыми орталығының наноматериалтану орталығы бөлімінің меңгерушісі.

1969 жылы А.И. Николаев Солтүстік-Батыс политехникалық институтын «Бейорганикалық заттардың технологиясы» мамандығы бойынша бітірді. 1975 жылы кандидаттық диссертациясын, 1992 жылы докторлық диссертациясын қорғады. Диссертациялардың екеуі де 05.17.02 – сирек, дисперсті және радиоактивті элементтердің технологиясы мамандығы бойынша.

И.В. Тананаев атындағы химия және сирек элементтер және минералдық шикізаттар технологиясы институтында жұмыс істеп жүріп, А. И. Николаев химия және минералдық шикізаттар технологиясы, сирек элементтердің қосылыстарының кең ауқымын, титан және қосалқы өнімдер өндіру облысында үлкен маман-зерттеуші ретінде қалыптасты. Зерттеудің заманауи әдістерін меңгерген, іргелі негізде халықшаруашылық маңызы бар өзекті мәселелерді шешу бойынша зерттеулерді ұйымдастыру және кәсіпорындардың және жобалау институттарының мамандарымен бірлесіп ғылыми нәтижелерді енгізуге қабілетті.

Марапаттаулар мен жарияланымдар

А. И. Николаев – физикалық химия және бейорганикалық материалдар технологиясы саласындағы маман, 650 астам ғылыми мақалалардың, соның ішінде 9 монография және 2 оқу құралы, 65 патенттің авторы.

Исабаев Сагынтай Макатович

Лауазымы

Техника ғылымдарының докторы, профессор
Химия-металлургия институты Ж. Әбішева
физика-химия және ілеспе элементтер технологиясы зертханасының меңгерушісі

Редактор Туралы

Инженер-металлург. Қазақ ұлттық техникалық университетін бітірген. К. И. Сатпаева. Химия-металлургия институтында жұмыс істейді. Ж. Әбішева құрылған күннен бастап (1959 ж.) — кіші ғылыми қызметкер, аспирант, ғылыми хатшы, директордың ғылыми жұмыс жөніндегі орынбасары; 1996 ж. бастап физика-химия және ілеспе элементтер технологиясы зертханасының меңгерушісі.

400-ден астам ғылыми еңбектердің, оның ішінде 4 монография, 70 өнертабыстар мен патенттердің авторы.

Жарияланымдарда ілеспе элементтер-сирек және асыл металдар айырумен минералды шикізатты кешенді пайдалану мәселелері көрсетілген. Қытай Халық Республикасының Якутзолото, Каззолото, Якутзолото, Каззолото кәсіпорындарында пайдаланылған сульфоарсенидті алтын құрамды, полиметалл және мыс концентраттарын, қорғасын және мыс өндірісінің өнеркәсіптік өнімдерін уытты емес түрде шығару технологиясының авторы. Сілтілі металдар арсенаттарының балқымдылық диаграммалары мен термодинамикалық сипаттамалары бойынша деректер анықтамалық әдебиетке кірді. Зерттеу нәтижелері “ауыр түсті металдар металлургиясы”, “Металлургиялық үрдістер теориясы”курстарының студенттеріне қолданылады.

Негізгі ғылыми еңбектері:

– Сілтілі металдар арсенаттарының фазалық тепе-теңдігі және термодинамикалық қасиеттері. Алматы, 1985 ж.;
– “Құрамында мышьяк бар қосылыстарды сульфидирлеудің физика-химиялық негіздері”. Алматы, 1986;
– “Мыс өндіру кезіндегі мышьякты жою теориясы мен практикасы”. Қарағанды, 2003.

Марапаттаулар мен Жарияланымдар

Дайындалған: металлургия мамандығы бойынша 3 ғылым докторы, 12 ғылым кандидаты.

“В. И. Лениннің туғанына 100 жыл толуы құрметіне қажырлы еңбегі үшін”, “еңбек ардагері” медальдарымен марапатталған, Қазақ КСР Құрмет Алтын кітабына енгізілді. Мемлекеттік стипендиат, ғылым және техника саласындағы мемлекеттік сыйлықтың лауреаты. әл-Фараби 2015 ж.

Ю. В. Цветков

Должность

Металлургия және материалтану институтының металлургия және материалдарды өңдеудегі плазмалық процестер зертханасының меңгерушісі. А. А. Байкова РҒА
РҒА академигі